O tym, że warzywa i owoce są zdrowe, i warto je jeść, każdy słyszał. Ale czy tak naprawdę wiemy, dlaczego są one tak istotne dla naszego zdrowia? I z jakiego powodu niektóre nich szczególnie warto jeść jesienią i zimą? Wyjaśniamy więc i podpowiadamy, jakie konkretnie warzywa i owoce (i dlaczego) powinny się znaleźć w jesienno-zimowym menu.
Warzywa i owoce – źródło zdrowia
Wszystkie warzywa i owoce są zdrowe, zawierają bowiem cenne dla funkcjonowania naszego organizmu witaminy, mikroelementy, błonnik. Ale niektóre z nich mają właściwości prozdrowotne szczególnie przydatne w okresie jesienno-zimowym:
- wzmacniają odporność, zapobiegając częstym o tej porze roku infekcjom,
- korzystnie działają na nasze samopoczucie i kondycję psychiczną, co jest niezwykle istotne, gdy jest mniej światła słonecznego pozytywnie wpływającego na nasz nastrój.
Właśnie te owoce i warzywa powinniśmy w głównej mierze uwzględnić w swoim codziennym jadłospisie jesienią i zimą.
Najlepsze warzywa na jesień i zimę
Burak ćwikłowy – polskie superfood
Jest wyjątkowo bogaty we właściwości odżywcze i prozdrowotne. Znajdują się w nim: witaminy (A, C, z grupy B), potas, fosfor, wapń, fitosterole oraz betanina – flawonoid wykazujący właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antyoksydacyjne. Burak wzmacnia odporność organizmu na choroby, zwłaszcza wirusowe, łagodzi też ich przebieg.
Warto pić sok z buraka w trakcie grypy czy przeziębienia, szczególnie przy meczącym kaszlu, bo buraki mają też działanie wykrztuśne. Poza tym betanina skutecznie zwalcza wolne rodniki, które są jedną przyczyn rozwoju nowotworów czy schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Zawarte w burakach fitosterole pomagają również utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu oraz homocysteiny (aminokwasu, który może być przyczyną miażdżycy podobnie jak wysoki poziom złego cholesterolu).
Brokuły – bogactwo antyoksydantów
Są wręcz napakowane antyoksydantami, a witaminy C, pomagającej walczyć z infekcjami, mają znacznie więcej niż owoce cytrusowe. Co więcej, obecne w brokułach składniki wpływają korzystnie na pracę limfocytów, które odgrywają ważną rolę w pierwszej linii obron organizmu przed chorobotwórczymi wirusami, bakteriami i grzybami. Zawierają też substancję o nazwie sulforafan, która pomaga oczyszczać organizm z toksyn i działa przeciwzapalnie. Aby złagodzić wzdymające działanie brokułów, warto jeść je z imbirem, koprem lub kminkiem.
Czosnek – ważny dla odporności
Jest warzywem, przyprawą i rośliną leczniczą. Pobudza do działania limfocyty i makrofagi – kluczowe elementy układu odpornościowego. Dzięki zawartości ajoenu przyspiesza leczenie infekcji wirusowej, zawiera też flawonoidy i allicynę o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Czosnek warto jeść przy pierwszych objawach przeziębienia, wszelkich infekcjach grypopodobnych i kaszlu. Profilaktycznie, w celu wzmocnienia odporności, warto zjadać 1-2 ząbki czosnku dziennie.
Kiszona kapusta – naturalny probiotyk
Jest niskokaloryczna i bardzo zdrowa. Dobrze wpływa na procesy trawienia i układ pokarmowy, ale też jak wszystkie kiszonki wzmacnia odporność. Zawiera dużo witaminy C pomocnej w stanach przeziębienia, a także magnez, potas i żelazo. Zawiera również bakterie kwasu mlekowego, powstające w procesie fermentacji. To naturalne probiotyki, mają korzystne wpływ na mikroflorę jelitową (mikrobion), która tworzy dobroczynne drobnoustroje. Bez dobrej flory jelitowej człowiek nie może być zdrowy. Jeśli w mikrobionie brakuje potrzebnych bakterii, to praca układu immunologicznego jest zakłócona.
Najlepsze owoce na jesień i zimę
Awokado – bomba odżywcza
Jako wyjątek wśród owoców obfituje w tłuszcz, ale są to zdrowe dla serca nienasycone kwasy tłuszczowe (jednonienasycony, głównie kwas oleinowy oraz wielonienasycone Omega 6 i Omega 3 w korzystnej proporcji). Dzięki tym tłuszczom, a także fitosterolom awokado pomaga utrzymać w ryzach cholesterol. To kaloryczny owoc (aż 170 kcal/100g). Warto go jednak jadać, bo obfituje w witaminy (A, E, C, K oraz z grupy B, szczególnie ma dużo B9, czyli kwasu foliowego), a także makro- i mikroelementy (potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź).
Banany – dobre dla układu nerwowego
Są doskonałym źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów, które dostarczają energii, w tym głównego paliwa dla mózgu – glukozy, a także magnezu i witamin z grupy B wspierających układ nerwowy. Banany zawierają również tryptofan, który odpowiada między innymi za utrzymanie nastroju, odporność na stres, regulację cyklu dobowego. Po zjedzeniu banana za sprawą zawartej w nim skrobi – poczujemy sytość i przyjemną błogość.
Granat – superowoc
Dostarcza witaminy C i potasu (szklanka pestek zawiera go tyle samo co banan). Jego największym bogactwem są antyoksydanty, w szczególności punikalagina – związek występując wyłącznie w tych owocach. Należy ona do grupy flawonoidów, które w organizmie przekształcane są w kwas elagowy oraz urolityny, związki działające antynowotworowo. Antyoksydanty zawarte w granacie mają dobroczynny wpływa na serce – zmniejszają stan zapalny w naczyniach krwionośnych, obniżają ciśnienie i poziom cholesterolu. Granat zaliczany jest do afrodyzjaków, wzmaga popęd seksualny u obu płci.
Maliny – działają przeciwzapalnie
Są bogatym źródłem witaminy C, witaminy B2, kwasu foliowego, potasu, manganu i cynku. Jednak ich największa zaletą jest zawartość salicylanów, które działają jak naturalna aspiryna – przeciwzapalnie. Maliny są skutecznym środkiem napotnym i przeciwgorączkowym.
Przetwory ważne dla zdrowia
Są owoce, których nie jemy na surowo, ale warto je spożywać w postaci soków, dżemów, konfitur, syropów.
- Aronia – bomba witaminowaJest uważana za najzdrowszy owoc jagodowy na świecie. To prawdziwa bomba witaminowa – zawiera mnóstwo witamin: C, E, z grupy B, a także składników mineralnych i mikroelementów. Osoby, które regularnie spożywają produkty z aronii, rzadziej chorują na anginy, przeziębienie i inne zimowe infekcje.
- Czarny bez – na czas przeziębieńTo bogate źródło witaminy C, prowitaminy A, wapnia, potasu i żelaza. Zawiera antocyjany, które są silnymi przeciwutleniaczami, a także polisacharydy, które zwiększają produkcję komórek odpornościowych (makrofagów, limfocytów) oraz potęgują ich aktywność. Owoców tych nie wolno jeść na surowo, bardzo korzystne są natomiast w postaci przetworów z rozgotowanych owoców. Ekstrakty z owoców czarnego bzu mają właściwości napotne i przeciwwirusowe, łagodzą objawy grypy i przeziębienia. Warto je stosować profilaktycznie, bo stanowią dobrą ochronę w czasie jesienno-zimowych infekcji czy obniżonej odporności.
- Żurawina – na infekcje dróg moczowychZawiera sporo witamin C i z grupy B oraz potas, fosfor, wapń, żelazo. Wzmacnia odporność, wspomaga leczenie przeziębień, ale przede wszystkim jest cenna z powodu korzystnego wpływu na układ moczowy. To doskonały środek profilaktyczny i wspomagający leczenie infekcji dróg moczowych i pęcherza.
Przeczytaj także: Przyprawy cenne dla zdrowia i urody
