Trądzik to jeden z najczęstszych problemów ze skórą. Sporadycznie pojawiające się wypryski dotyczą prawie każdego, i to nie tylko w młodości. Coraz częściej na zapalne zmiany skarżą się dorośli, którzy dojrzewanie mają dawno za sobą. Prócz stosowania odpowiednich kosmetyków warto też przyjrzeć się swojej diecie, ponieważ to co jemy, także i w tym przypadku ma wpływ na skórę.
Czym jest trądzik?
Trądzik to schorzenie skóry o podłożu zapalnym. Może być wywołany czynnikami genetycznymi, hormonalnymi, ale przyczynia się do niego także stres i stosowanie niektórych leków. Jeśli wypryski są niezbyt liczne, zazwyczaj wystarczy odpowiednia pielęgnacja, natomiast przy licznych, zapalnych zmianach nie obędzie się bez leczenia dermatologicznego.
W obu przypadkach warto też zwrócić uwagę na jadłospis – czy któregoś składnika nam brakuje, a może czegoś jemy za dużo? Wiele z tych składników ma bowiem wpływ na zmiany zapalne w skórze.
Wpływ diety na trądzik
Przez lata bagatelizowano wpływ diety na skłonność do pojawiania się wyprysków. Jednak coraz powszechniej występujące łojotok i trądzik wśród dorosłych skłaniają naukowców do szukania źródła tego nasilającego się problemu. Prócz czynników związanych ze stylem życia (stres, zanieczyszczenie środowiska) znaczenie może mieć właśnie dieta.
Niedobory niektórych witamin i minerałów, nadmiar węglowodanów prostych oraz nabiał mogą przyczynić się do niekorzystnych procesów, prowadzących do trądziku. Dochodzi do reakcji zapalnych w organizmie i skórze, rozregulowania pracy gruczołów łojowych, nadmiernego rogowacenia naskórka i namnażania się bakterii wywołujących trądzik (Cutibacterium Acnes, czyli C. acnes). By sprawdzić, czy dieta ma znaczenie w naszym przypadku, trzeba uzbroić się w cierpliwość – czasem efekty mogą być widoczne nawet i po trzech miesiącach od wprowadzenia nowych nawyków żywieniowych czy suplementacji.
Jakie składniki powinny znaleźć się w diecie na trądzik?
Udowodniono, że u osób z trądzikiem częściej występuje niedobór tych składników:
Witamina A – reguluje wydzielanie sebum oraz rogowacenie, a dodatkowo chroni przed szkodliwym wpływem słońca i zmniejsza widoczność drobnych zmarszczek.
Witamina C – zwalcza wolne rodniki, działa przeciwzapalnie, naprawczo, wspiera produkcję kolagenu.
Witamina E – działa przeciwutleniająco, chroni przed działaniem czynników zewnętrznych.
Witamina D3 – zwalcza trądzik i przebarwienia, zapobiega zmarszczkom.
Witamina B (zwłaszcza B2, B3) – B2, czyli ryboflawina, ogranicza łojotok, wspiera regenerację skóry. Witamina B3 w postaci niacynamidu reguluje pracę gruczołów łojowych, zmniejsza widoczność porów, chroni przed wpływem czynników zewnętrznych, działa przeciwutleniająco.
Cynk – zmniejsza wydzielanie sebum, redukuje obecność bakterii C. acnes, działa antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, przyspiesza gojenie. Dodatkowo chroni przed uszkodzenia spowodowanymi działaniem promieni UV.
Selen – pomaga w pozbyciu się toksyn i metali ciężkich, jest silnym antyoksydantem, ogranicza fotouszkodzenia skóry (wywołane przez promieniowanie słoneczne)
Żelazo – przyspiesza proces gojenia, zapobiega powstawaniu blizn i przebarwień potrądzikowych.
Nienasycone kwasy tłuszczowe – jedną z przyczyn powstawania wyprysków jest nieprawidłowy skład sebum. W wydzielinie gruczołów łojowych osób z trądzikiem stwierdzono zbyt niski poziom kwasów omega-3 i omega-6, a za wysoki skwalenu. Powoduje to, że sebum jest zbyt gęste i lepkie, co prowadzi do zatykania porów i powstawania zaskórników. Kwasy omega-3 zmniejszają stan zapalny, regulują wydzielanie hormonu IGF-1 (który zwiększa aktywność gruczołów łojowych), minimalizują obecność bakterii wywołujących wypryski.
Antyoksydanty – prócz powyższych witamin działających przeciwutleniająco, warto także sięgnąć po takie składniki działające antyoksydacyjnie, jak polifenole zawarte np. w zielonej herbacie, likopen (obecny keczupie, sosach pomidorowych, pomidorach itp.), beta-karoten (jest w pomarańczowych owocach i warzywach), koenzym Q10 (znajdziemy go w zielonych warzywach, orzechach włoskich, sezamie, soi, jajkach, tłustych rybach).
Masz trądzik? Tego jedz mniej
Ograniczenie poniższych produktów pomoże odkryć, który składnik diety wpływa na nasilenie się trądziku:
Tłuszcze trans
Znajdują się w przetworzonych tłuszczach spożywczych, które stosuje się do produkcji przetworzonej żywności, takiej jak dania fast-food, kremy czekoladowe, chipsy, dania gotowe, ciasta i ciasteczka gotowe. Mają one niekorzystny wpływ na organizm, a jeśli chodzi o skórę – zwiększają aktywność gruczołów łojowych, przyspieszają proces rogowacenia, co prowadzi do zatykania porów skórnych.
Nabiał
W mleku i jego przetworach znajduje się hormon – insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF-1) oraz prekursory hormonów androgenowych, które powodują zwiększone wydzielanie sebum i zatykanie się ujść gruczołów łojowych, a także częstsze powstawanie stanów zapalnych w organizmie.
Węglowodany proste w dużych ilościach
Produkty z białej mąki, biały ryż, słodycze, słodkie napoje, słodkie płatki śniadaniowe, żywność o wysokim indeksie glikemicznym – po ich spożyciu mocno podwyższa się poziom insuliny we krwi, co uwalnia z kolei hormon IGF-1. Oba hormony nasilają wydzielanie łoju.
Uwaga – trądzik może też wiązać się z nietolerancją pokarmową np. na gluten lub nabiał. Zwykle wiąże się to także z zaburzeniem mikrobiomu jelit, dlatego prócz wykluczenia określonych produktów warto zadbać o dostarczanie pre- i probiotyków.
Mity o trądziku:
Czy czekolada rzeczywiście powoduje nasilenie trądziku? Badania nie wykazały, by kakao powodowało wypryski. Jeśli obserwujemy u siebie taki efekt, jest to najprawdopodobniej wina cukru. Wybierajmy więc czekoladę gorzką bez nadzienia, z niską zawartością cukru lub słodzoną innymi środkami słodzącymi.
Orzechy – także nie ma dowodów na to, że powodują trądzik. Wręcz przeciwnie – dzięki cennym kwasom omega-3 mogą go ograniczać. Ważne, by nie towarzyszył im cukier.
