Kurkumina to substancja o działaniu leczniczym, od lat stosowana w medycynie. Jest głównym składnikiem aktywnym kurkumy, przyprawy otrzymywanej z kłącza ostryżu długiego (Curcuma longa). Kupujemy ją najczęściej w formie sproszkowanej, ale jest też dostępna w postaci korzenia przypominającego imbir.
Właściwości prozdrowotne kurkumy znane były już starożytnych Chinach, gdzie podawano ją osobom cierpiącym na niestrawność, dolegliwości żołądkowe oraz by przyspieszyć proces gojenia się ran. Współcześnie wiemy o zdrowotnych właściwościach kurkuminy znacznie więcej, a wiedza ta jest dobrze udokumentowana.
Badania kliniczne potwierdziły leczniczą moc kurkuminy, zwłaszcza w procesach zapalnych. Dlatego kurkumina znajduje zastosowanie w wielu lekach i suplementach. Prowadzone są również badania nad wykorzystaniem kurkuminy w leczeniu choroby Alzheimera, depresji, a nawet chorób nowotworowych. Oto potwierdzone naukowo właściwości zdrowotne kurkuminy:
Kurkumina wykazuje silne działanie przeciwzapalne
Kurkumina jest jednym z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów.
Ma zdolność do neutralizowania w komórce wolnych rodników, ale też dodatkowo powoduje wewnątrzkomórkowy wzrost poziomu glutationu. To związek o silnych właściwościach przeciwutleniających (pisaliśmy o nim i innych antyoksydantach TUTAJ).
Zwalczając stres oksydacyjny, kurkumina wykazuje również bardzo silne działanie przeciwzapalne. Wynika ono głównie z tego, że kurkumina obniża produkcję wielu białek biorących udział w procesie zapalnym (o tym, że w organizmie toczy się stan zapalny, świadczy podwyższony poziom białka CRP we krwi).
Badania wykazały, że u pacjentów z zespołem metabolicznym (zaburzenia zwiększające ryzyko zachorowania na miażdżycę i cukrzycę typu 2) podawanie kurkuminy w dawce 1 g dziennie powodowało znaczne obniżenie stanu zapalnego, mierzonego poziomem białka CRP.
W badaniu, opublikowanym w 2004 roku na łamach magazynu naukowego „Oncogene”, okazało się, że kurkuma była skuteczniejsza w zwalczaniu stanu zapalnego od najbardziej popularnych leków przeciwzapalnych – aspiryny i ibuprofenu! To niezwykle istotne, bo przewlekły stan zapalny jest przyczyną wielu chorób, w tym tak powszechnych i groźnych, jak choroby serca, nowotwory, choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera), cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów.
Dlatego ograniczenie i zahamowanie procesu zapalnego jest jednym z najpoważniejszych wyzwań stojących przed współczesną medycyną.
Przeciwzapalne właściwości kurkuminy i wykorzystanie ich leczniczego potencjału i oddziaływania w wielu chorobach są przedmiotem intensywnych badań.
Kurkumina łagodzi bóli obrzęk stawów
Działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne kurkumy wykorzystywane jest przede wszystkim w łagodzeniu dolegliwości bólowych stanów zapalnych stawów. Proces zwyrodnieniowy stawu jest nieodłącznie związany z bólem, który leczy się zwykle lekami niesteroidowymi lekami przeciwzapalnych (np. ibuprofen, diklofenak). Niestety wywołują one liczne skutki uboczne.
Jedną z substancji aktywnych, którą można stosować w chorobie zwyrodnieniowej stawów, jest właśnie kurkumina. Została ona zarejestrowana do tego celu nawet przez Europejską Agencję Leków.
Dowody naukowe są bezsprzeczne. W badaniu przeprowadzonym wśród chorych ze zwyrodnieniem stawu kolanowego wykazano, że stosowanie doustnie ekstraktu z ostryżu długiego w dawce 1500 mg na dobę przez 4 tygodnie było nie mniej skuteczne w zmniejszaniu bólu niż przyjmowanie ibuprofenu w dawce 1200 mg na dobę.
Ponadto pacjenci, którym podawano kurkuminę, znacznie rzadziej odczuwali bóle brzucha czy inne skutki uboczne. W innym badaniu stwierdzono, że kurkumina pozytywnie wpływa na zmniejszenie bólu i obrzęku stawów u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów już po 3 miesiącach suplementacji.
Zapobiega zaburzeniom trawienia i chorobom jelit
Kurkumina działa ochronnie na przewód pokarmowy
Zapobiega zaburzeniom trawienia, wzdęciom, łagodzi choroby zapalne jelit. Pobudza bowiem wydzielanie mucyny, białka tworzącego warstwę ochronną wyściełającą błonę śluzową żołądka, tym samym działając przeciwwrzodowo. Pozytywny wpływ kurkuminy wykazano też w chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. W obu przypadkach przyczyniła się do zmniejszenia objawów w postaci bólów brzucha, krwawienia oraz biegunek.
Pozytywnie wpływa na serce i obniża poziom cholesterolu
Niezwykle istotne jest to, że kurkumina obniża ryzyko wystąpienia chorób serca i układu naczyniowego.
Udowodniono, że kurkumina ogranicza tworzenie się nacieków tłuszczowych na ścianach tętnic, co działa przeciwmiażdżycowo. Poza tym zapobiega uszkodzeniom komórek śródbłonka naczyń krwionośnych i limfatycznych przez homocysteinę i hamuje zlepianie się płytek krwi. A dzięki swojemu działaniu przeciwutleniającemu i przeciwzapalnemu zmniejsza także ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego.
Okazuje się też, że kurkumina wykazuje działanie wspomagające w obniżaniu poziomu cholesterolu frakcji LDL (nazywanego „złym cholesterolem”) oraz trójglicerydów. Takie wnioski płyną z przeglądu systematycznego badań, dokonanego w 2017 roku przez badaczy z Chin. Uznali oni, że kurkumina może chronić pacjentów zagrożonych chorobami sercowo-naczyniowymi poprzez poprawę poziomu lipidów w surowicy krwi. I sugerują, aby tacy pacjenci stosowali kurkuminę jako dodatek dietetyczny do konwencjonalnych leków.
Ważna jest przyswajalność kurkuminy
Głównym problemem związanym z wykorzystaniem kurkuminy jest jej niska biodostępność. Otóż substancja ta słabo wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym ze względu na hydrofobową budowę cząsteczki, („odpycha wodę”, a więc nie rozpuszcza się w niej). Kurkumina szybko też rozkłada się w wątrobie i ścianach jelit.
Biodostępność kurkuminy można zwiększyć, wykorzystując nowoczesne technologie, czyli tworząc kompleksy fosfolipidowe i polisacharydowe, systemy liposomalne czy nanocząsteczki kurkuminy. W najbardziej innowacyjnych produktach wykorzystuje się proces solubilizacji micelarnej, który maksymalnie przyspiesza tempo wchłaniania substancji aktywnych do organizmu. Dzięki takim rozwiązaniom biodostępność kurkuminy jest wielokrotnie większa niż w postaci naturalnej. W takiej właśnie technologii solubilizacji została wytworzona nasza kurkumina w suplemencie Licur Max, której przyswajalność została zwiększona o 185 razy, w porównaniu do standardowego ekstraktu z kurkumy.
Badania nad wykorzystaniem potencjału kurkuminy
- Kurkumina wykazuje wiele właściwości, które mogą mieć działanie przeciwnowotworowe. Są badania, które pokazują, że kurkumina hamuje podział oraz migrację komórek nowotworowych. Największą aktywność antynowotworową kurkumina ujawnia przeciwko nowotworom przewodu pokarmowego – żołądka, dwunastnicy oraz jelita grubego.
- Badania – przeprowadzone zarówno na zwierzętach, jak i na ludziach – wskazują, że kurkumina może być skuteczna w redukcji symptomów depresji. Pod wpływem kurkuminy wzrasta poziom BDNF, białka, które bierze udział w funkcjonowaniu neuronów i wpływa na pracę układu nerwowego. Jego nieprawidłowy, niski poziom wiąże się ze stanami chorobowymi – depresją, schizofrenią, chorobą Alzheimera i Huntingtona.
- W badaniach na myszach wykazano, że podawanie kurkuminy hamuje proces odkładania się tzw. blaszek beta-amyloidowych, który prowadzi do zanikania neuronów w mózgach pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera. Dlatego zdaniem naukowców kurkumina może być jednym z najbardziej obiecujących środków stosowanych do leczenia Alzheimera, ale kwestia ta wymaga dalszych badań.
Bibliografia:
- S. Przybylska, Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420
- J.M. Wierońska, Kurkuma – roślinne panaceum. Wszechświat, t. 118, nr 4 ̶ 6/2017
- G. Goncerz, K. Moćko, A. Bagińska A., E. Studzińska-Sroka, Praktyka kliniczna – przewodnik leczenia bólu: Leki pochodzenia roślinnego w leczeniu bólu w świetle danych naukowych. Med. Prakt., 2018; 9: 94–107
- K. Terlikowska, A. Witkowska , S. Terlikowski, Kurkumina w chemoprewencji raka piersi, Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 571-578.
- [Bharat B. Aggarwal (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1357272508002550#!), Kuzhuvelil B.Harikumar, Potential therapeutic effects of curcumin, the anti-inflammatory agent, against neurodegenerative, cardiovascular, pulmonary, metabolic, autoimmune and neoplastic diseases, The International Journal of Biochemistry & Cell Biology 2009, 41(1): 40-59.
- Adrian L. Lopresti, Peter D. Drummond, Efficacy of curcumin, and a saffron/curcumin combination for the treatment of major depression: Journal of Affective Disorders 2017, 207 (1), 188-196.
-
, Efficacy and safety of curcumin in major depressive disorder: a randomized controlled trial, Phytother Res. 2014, 28(4):579-85
- Liu X., Machado G.C., Eyles J.P.: Dietary for treating osteoarthritis: a systematic review and meta analysis. Br. J. Sports Med., 2018; 52: 167–17.
- T. Hamaguchi, K. Ono, M. Yamada, REVIEW: Curcumin and Alzheimer’s Disease, CNS Neuroscience&Therapeutics 2010, Volume16, Issue 5, 285-297.
- S. Qin, L. Huang, J. Gong, S. Shen, J. Huang, H. Ren, H. Hu, Efficacy and safety of turmeric and curcumin in lowering blood lipid levels in patients with cardiovascular risk factors: a meta-analysis of randomized controlled trials, Nutr J. 2017 Oct 11;16(1):68.
