Strona Główna / Blog / Kurkumina dla zdrowia – co mówią badania naukowe
Kurkumina to substancja o działaniu leczniczym, od lat stosowana w medycynie. Jest głównym składnikiem aktywnym kurkumy, przyprawy otrzymywanej z kłącza ostryżu długiego (Curcuma longa). Kupujemy ją najczęściej w formie sproszkowanej, ale jest też dostępna w postaci korzenia przypominającego imbir.
Właściwości prozdrowotne kurkumy znane były już starożytnych Chinach, gdzie podawano ją osobom cierpiącym na niestrawność, dolegliwości żołądkowe oraz by przyspieszyć proces gojenia się ran. Współcześnie wiemy o zdrowotnych właściwościach kurkuminy znacznie więcej, a wiedza ta jest dobrze udokumentowana. Badania kliniczne potwierdziły leczniczą moc kurkuminy, zwłaszcza w procesach zapalnych. Dlatego kurkumina znajduje zastosowanie w wielu lekach i suplementach. Prowadzone są również badania nad wykorzystaniem kurkuminy w leczeniu choroby Alzheimera, depresji, a nawet chorób nowotworowych. Oto potwierdzone naukowo właściwości zdrowotne kurkuminy:
Kurkumina wykazuje silne działanie
przeciwzapalne
Kurkumina jest jednym z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów. Ma zdolność do neutralizowania w komórce wolnych rodników, ale też dodatkowo powoduje wewnątrzkomórkowy wzrost poziomu glutationu. To związek o silnych właściwościach przeciwutleniających (pisaliśmy o nim i innych antyoksydantach TUTAJ). Zwalczając stres oksydacyjny, kurkumina wykazuje również bardzo silne działanie przeciwzapalne. Wynika ono głównie z tego, że kurkumina obniża produkcję wielu białek biorących udział w procesie zapalnym (o tym, że w organizmie toczy się stan zapalny, świadczy podwyższony poziom białka CRP we krwi).
Badania wykazały, że u pacjentów z zespołem metabolicznym (zaburzenia zwiększające ryzyko zachorowania na miażdżycę i cukrzycę typu 2) podawanie kurkuminy w dawce 1 g dziennie powodowało znaczne obniżenie stanu zapalnego, mierzonego poziomem białka CRP. W badaniu, opublikowanym w 2004 roku na łamach magazynu naukowego „Oncogene”, okazało się, że kurkuma była skuteczniejsza w zwalczaniu stanu zapalnego od najbardziej popularnych leków przeciwzapalnych – aspiryny i ibuprofenu! To niezwykle istotne, bo przewlekły stan zapalny jest przyczyną wielu chorób, w tym tak powszechnych i groźnych, jak choroby serca, nowotwory, choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera), cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów. Dlatego ograniczenie i zahamowanie procesu zapalnego jest jednym z najpoważniejszych wyzwań stojących przed współczesną medycyną.
Przeciwzapalne właściwości kurkuminy i wykorzystanie ich leczniczego potencjału i oddziaływania w wielu chorobach są przedmiotem intensywnych badań.
Kurkumina łagodzi ból
i obrzęk stawów
Działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne kurkumy wykorzystywane jest przede wszystkim w łagodzeniu dolegliwości bólowych stanów zapalnych stawów. Proces zwyrodnieniowy stawu jest nieodłącznie związany z bólem, który leczy się zwykle lekami niesteroidowymi lekami przeciwzapalnych (np. ibuprofen, diklofenak). Niestety wywołują one liczne skutki uboczne. Jedną z substancji aktywnych, którą można stosować w chorobie zwyrodnieniowej stawów, jest właśnie kurkumina. Została ona zarejestrowana do tego celu nawet przez Europejską Agencję Leków.
Dowody naukowe są bezsprzeczne. W badaniu przeprowadzonym wśród chorych ze zwyrodnieniem stawu kolanowego wykazano, że stosowanie doustnie ekstraktu z ostryżu długiego w dawce 1500 mg na dobę przez 4 tygodnie było nie mniej skuteczne w zmniejszaniu bólu niż przyjmowanie ibuprofenu w dawce 1200 mg na dobę. Ponadto pacjenci, którym podawano kurkuminę, znacznie rzadziej odczuwali bóle brzucha czy inne skutki uboczne. W innym badaniu stwierdzono, że kurkumina pozytywnie wpływa na zmniejszenie bólu i obrzęku stawów u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów już po 3 miesiącach suplementacji. Więcej o dobroczynnym wpływie kurkuminy na stawy przeczytasz TUTAJ:
Zapobiega zaburzeniom trawienia
i chorobom jelit
Kurkumina działa ochronnie na przewód pokarmowy: zapobiega zaburzeniom trawienia, wzdęciom, łagodzi choroby zapalne jelit. Pobudza bowiem wydzielanie mucyny, białka tworzącego warstwę ochronną wyściełającą błonę śluzową żołądka, tym samym działając przeciwwrzodowo. Pozytywny wpływ kurkuminy wykazano też w chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. W obu przypadkach przyczyniła się do zmniejszenia objawów w postaci bólów brzucha, krwawienia oraz biegunek.
Pozytywnie wpływa na serce
i obniża poziom cholesterolu
Niezwykle istotne jest to, że kurkumina obniża ryzyko wystąpienia chorób serca i układu naczyniowego. Udowodniono, że kurkumina ogranicza tworzenie się nacieków tłuszczowych na ścianach tętnic, co działa przeciwmiażdżycowo. Poza tym zapobiega uszkodzeniom komórek śródbłonka naczyń krwionośnych i limfatycznych przez homocysteinę i hamuje zlepianie się płytek krwi. A dzięki swojemu działaniu przeciwutleniającemu i przeciwzapalnemu zmniejsza także ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego.
Okazuje się też, że kurkumina wykazuje działanie wspomagające w obniżaniu poziomu cholesterolu frakcji LDL (nazywanego „złym cholesterolem”) oraz trójglicerydów. Takie wnioski płyną z przeglądu systematycznego badań, dokonanego w 2017 roku przez badaczy z Chin. Uznali oni, że kurkumina może chronić pacjentów zagrożonych chorobami sercowo-naczyniowymi poprzez poprawę poziomu lipidów w surowicy krwi. I sugerują, aby tacy pacjenci stosowali kurkuminę jako dodatek dietetyczny do konwencjonalnych leków.
Ważna jest przyswajalność kurkuminy
Głównym problemem związanym z wykorzystaniem kurkuminy jest jej niska biodostępność. Otóż substancja ta słabo wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym ze względu na hydrofobową budowę cząsteczki, („odpycha wodę”, a więc nie rozpuszcza się w niej). Kurkumina szybko też rozkłada się w wątrobie i ścianach jelit.
Biodostępność kurkuminy można zwiększyć, wykorzystując nowoczesne technologie, czyli tworząc kompleksy fosfolipidowe i polisacharydowe, systemy liposomalne czy nanocząsteczki kurkuminy. W najbardziej innowacyjnych produktach wykorzystuje się proces solubilizacji micelarnej, który maksymalnie przyspiesza tempo wchłaniania substancji aktywnych do organizmu. Dzięki takim rozwiązaniom biodostępność kurkuminy jest wielokrotnie większa niż w postaci naturalnej.
Badania nad wykorzystaniem
potencjału kurkuminy
- Kurkumina wykazuje wiele właściwości, które mogą mieć działanie przeciwnowotworowe. Są badania, które pokazują, że kurkumina hamuje podział oraz migrację komórek nowotworowych. Największą aktywność antynowotworową kurkumina ujawnia przeciwko nowotworom przewodu pokarmowego – żołądka, dwunastnicy oraz jelita grubego.
- Badania – przeprowadzone zarówno na zwierzętach, jak i na ludziach – wskazują, że kurkumina może być skuteczna w redukcji symptomów depresji. Pod wpływem kurkuminy wzrasta poziom BDNF, białka, które bierze udział w funkcjonowaniu neuronów i wpływa na pracę układu nerwowego. Jego nieprawidłowy, niski poziom wiąże się ze stanami chorobowymi – depresją, schizofrenią, chorobą Alzheimera i Huntingtona.
- W badaniach na myszach wykazano, że podawanie kurkuminy hamuje proces odkładania się tzw. blaszek beta-amyloidowych, który prowadzi do zanikania neuronów w mózgach pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera. Dlatego zdaniem naukowców kurkumina może być jednym z najbardziej obiecujących środków stosowanych do leczenia Alzheimera, ale kwestia ta wymaga dalszych badań.
Bibliografia:
- S. Przybylska, Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420
- J.M. Wierońska, Kurkuma – roślinne panaceum. Wszechświat, t. 118, nr 4 ̶ 6/2017
- G. Goncerz, K. Moćko, A. Bagińska A., E. Studzińska-Sroka, Praktyka kliniczna – przewodnik leczenia bólu: Leki pochodzenia roślinnego w leczeniu bólu w świetle danych naukowych. Med. Prakt., 2018; 9: 94–107
- K. Terlikowska, A. Witkowska , S. Terlikowski, Kurkumina w chemoprewencji raka piersi, Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 571-578.
- Bharat B. Aggarwal, Kuzhuvelil B.Harikumar, Potential therapeutic effects of curcumin, the anti-inflammatory agent, against neurodegenerative, cardiovascular, pulmonary, metabolic, autoimmune and neoplastic diseases, The International Journal of Biochemistry & Cell Biology 2009, 41(1): 40-59.
- Adrian L. Lopresti, Peter D. Drummond, Efficacy of curcumin, and a saffron/curcumin combination for the treatment of major depression: Journal of Affective Disorders 2017, 207 (1), 188-196.
- J. Sanmukhani, V. Satodia, J. Trivedi, T. Patel, D. Tiwari, B. Panchal, A. Goel, Ch. Bhanu Tripathi, Efficacy and safety of curcumin in major depressive disorder: a randomized controlled trial, Phytother Res. 2014, 28(4):579-85
- Liu X., Machado G.C., Eyles J.P.: Dietary for treating osteoarthritis: a systematic review and meta analysis. Br. J. Sports Med., 2018; 52: 167–17.
- T. Hamaguchi, K. Ono, M. Yamada, REVIEW: Curcumin and Alzheimer’s Disease, CNS Neuroscience&Therapeutics 2010, Volume16, Issue 5, 285-297.
- S. Qin, L. Huang, J. Gong, S. Shen, J. Huang, H. Ren, H. Hu, Efficacy and safety of turmeric and curcumin in lowering blood lipid levels in patients with cardiovascular risk factors: a meta-analysis of randomized controlled trials, Nutr J. 2017 Oct 11;16(1):68.