Kurkumina dla zdrowia – co mówią badania naukowe

Właściwości prozdrowotne kurkumy znane były już starożytnych Chinach, gdzie podawano ją osobom cierpiącym na niestrawność, dolegliwości żołądkowe oraz by przyspieszyć proces gojenia się ran. Współcześnie wiemy o zdrowotnych właściwościach kurkuminy znacznie więcej, a wiedza ta jest dobrze udokumentowana. Badania kliniczne potwierdziły leczniczą moc kurkuminy, zwłaszcza w procesach zapalnych. Dlatego kurkumina znajduje zastosowanie w wielu lekach i suplementach. Prowadzone są również badania nad wykorzystaniem kurkuminy w leczeniu choroby Alzheimera, depresji, a nawet chorób nowotworowych. Oto potwierdzone naukowo właściwości zdrowotne kurkuminy:

Kurkumina jest jednym z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów. Ma zdolność do neutralizowania w komórce wolnych rodników, ale też dodatkowo powoduje wewnątrzkomórkowy wzrost poziomu glutationu. To związek o silnych właściwościach przeciwutleniających (pisaliśmy o nim i innych antyoksydantach TUTAJ). Zwalczając stres oksydacyjny, kurkumina wykazuje również bardzo silne działanie przeciwzapalne. Wynika ono głównie z tego, że kurkumina obniża produkcję wielu białek biorących udział w procesie zapalnym (o tym, że w organizmie toczy się stan zapalny, świadczy podwyższony poziom białka CRP we krwi).

Badania wykazały, że u pacjentów z zespołem metabolicznym (zaburzenia zwiększające ryzyko zachorowania na miażdżycę i cukrzycę typu 2) podawanie kurkuminy w dawce 1 g dziennie powodowało znaczne obniżenie stanu zapalnego, mierzonego poziomem białka CRP. W badaniu, opublikowanym w 2004 roku na łamach magazynu naukowego „Oncogene”, okazało się, że kurkuma była skuteczniejsza w zwalczaniu stanu zapalnego od najbardziej popularnych leków przeciwzapalnych – aspiryny i ibuprofenu! To niezwykle istotne, bo przewlekły stan zapalny jest przyczyną wielu chorób, w tym tak powszechnych i groźnych, jak choroby serca, nowotwory, choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Alzheimera), cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów. Dlatego ograniczenie i zahamowanie procesu zapalnego jest jednym z najpoważniejszych wyzwań stojących przed współczesną medycyną.

Przeciwzapalne właściwości kurkuminy i wykorzystanie ich leczniczego potencjału i oddziaływania w wielu chorobach są przedmiotem intensywnych badań.

Kurkumina łagodzi ból
i obrzęk stawów

Zapobiega zaburzeniom trawienia
i chorobom jelit

Kurkumina działa ochronnie na przewód pokarmowy: zapobiega zaburzeniom trawienia, wzdęciom, łagodzi choroby zapalne jelit. Pobudza bowiem wydzielanie mucyny, białka tworzącego warstwę ochronną wyściełającą błonę śluzową żołądka, tym samym działając przeciwwrzodowo. Pozytywny wpływ kurkuminy wykazano też w chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. W obu przypadkach przyczyniła się do zmniejszenia objawów w postaci bólów brzucha, krwawienia oraz biegunek.

Pozytywnie wpływa na serce
i obniża poziom cholesterolu

Niezwykle istotne jest to, że kurkumina obniża ryzyko wystąpienia chorób serca i układu naczyniowego. Udowodniono, że kurkumina ogranicza tworzenie się nacieków tłuszczowych na ścianach tętnic, co działa przeciwmiażdżycowo. Poza tym zapobiega uszkodzeniom komórek śródbłonka naczyń krwionośnych i limfatycznych przez homocysteinę i hamuje zlepianie się płytek krwi. A dzięki swojemu działaniu przeciwutleniającemu i przeciwzapalnemu zmniejsza także ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego.

Okazuje się też, że kurkumina wykazuje działanie wspomagające w obniżaniu poziomu cholesterolu frakcji LDL (nazywanego „złym cholesterolem”) oraz trójglicerydów. Takie wnioski płyną z przeglądu systematycznego badań, dokonanego w 2017 roku przez badaczy z Chin. Uznali oni, że kurkumina może chronić pacjentów zagrożonych chorobami sercowo-naczyniowymi poprzez poprawę poziomu lipidów w surowicy krwi. I sugerują, aby tacy pacjenci stosowali kurkuminę jako dodatek dietetyczny do konwencjonalnych leków.

Ważna jest przyswajalność kurkuminy

Głównym problemem związanym z wykorzystaniem kurkuminy jest jej niska biodostępność. Otóż substancja ta słabo wchłania się z przewodu pokarmowego po podaniu doustnym ze względu na hydrofobową budowę cząsteczki, („odpycha wodę”, a więc nie rozpuszcza się w niej). Kurkumina szybko też rozkłada się w wątrobie i ścianach jelit.

Biodostępność kurkuminy można zwiększyć, wykorzystując nowoczesne technologie, czyli tworząc kompleksy fosfolipidowe i polisacharydowe, systemy liposomalne czy nanocząsteczki kurkuminy. W najbardziej innowacyjnych produktach wykorzystuje się proces solubilizacji micelarnej,  który maksymalnie przyspiesza tempo wchłaniania substancji aktywnych do organizmu. Dzięki takim rozwiązaniom biodostępność kurkuminy jest wielokrotnie większa niż w postaci naturalnej.

Badania nad wykorzystaniem
potencjału kurkuminy

• Kurkumina wykazuje wiele właściwości, które mogą mieć działanie przeciwnowotworowe. Są badania, które pokazują, że kurkumina hamuje podział oraz migrację komórek nowotworowych. Największą aktywność antynowotworową kurkumina ujawnia przeciwko nowotworom przewodu pokarmowego – żołądka, dwunastnicy oraz jelita grubego.
  
• Badania – przeprowadzone zarówno na zwierzętach, jak i na ludziach – wskazują, że kurkumina może być skuteczna w redukcji symptomów depresji. Pod wpływem kurkuminy wzrasta poziom BDNF, białka, które bierze udział w funkcjonowaniu neuronów i wpływa na pracę układu nerwowego. Jego nieprawidłowy, niski poziom wiąże się ze stanami chorobowymi – depresją, schizofrenią, chorobą Alzheimera i Huntingtona.
  
• W badaniach na myszach wykazano, że podawanie kurkuminy hamuje proces odkładania się tzw. blaszek beta-amyloidowych, który prowadzi do zanikania neuronów w mózgach pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera. Dlatego zdaniem naukowców kurkumina może być jednym z najbardziej obiecujących środków stosowanych do leczenia Alzheimera, ale kwestia ta wymaga dalszych badań.

Bibliografia:

1. S. Przybylska, Kurkumina – prozdrowotny barwnik kurkumy. Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 414-420
2. J.M. Wierońska, Kurkuma – roślinne panaceum. Wszechświat, t. 118, nr 4 ̶ 6/2017
3. G. Goncerz, K. Moćko, A. Bagińska A., E. Studzińska-Sroka, Praktyka kliniczna – przewodnik leczenia bólu: Leki pochodzenia roślinnego w leczeniu bólu w świetle danych naukowych. Med. Prakt., 2018; 9: 94–107
4. K. Terlikowska, A. Witkowska , S. Terlikowski, Kurkumina w chemoprewencji raka piersi, Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 571-578.
5. Bharat B. Aggarwal, Kuzhuvelil B.Harikumar, Potential therapeutic effects of curcumin, the anti-inflammatory agent, against neurodegenerative, cardiovascular, pulmonary, metabolic, autoimmune and neoplastic diseases, The International Journal of Biochemistry & Cell Biology 2009, 41(1): 40-59.
6. Adrian L.  Lopresti, Peter D. Drummond, Efficacy of curcumin, and a saffron/curcumin combination for the treatment of major depression: Journal of Affective Disorders 2017,  207 (1), 188-196.
7. J. Sanmukhani, V. Satodia, J. Trivedi, T. Patel, D. Tiwari, B. Panchal, A. Goel, Ch. Bhanu Tripathi, Efficacy and safety of curcumin in major depressive disorder: a randomized controlled trial, Phytother Res. 2014, 28(4):579-85
8. Liu X., Machado G.C., Eyles J.P.: Dietary for treating osteoarthritis: a systematic review and meta analysis. Br. J. Sports Med., 2018; 52: 167–17.
9. T. Hamaguchi, K. Ono, M. Yamada, REVIEW: Curcumin and Alzheimer’s Disease, CNS Neuroscience&Therapeutics  2010, Volume16, Issue 5, 285-297.
10. S. Qin, L. Huang, J. Gong, S. Shen, J. Huang, H. Ren, H. Hu, Efficacy and safety of turmeric and curcumin in lowering blood lipid levels in patients with cardiovascular risk factors: a meta-analysis of randomized controlled trials, Nutr J. 2017 Oct 11;16(1):68.